WHIPLASH
Wat is een whiplash?
Een whiplash is een heftige slingerbeweging van het hoofd ten opzichte van de romp door een ongeval. Over het algemeen is het een onverwachte zeer snelle beweging zonder dat het hoofd ergens tegenaan botst. In een fractie van een seconde wordt de halswervelkolom daardoor overmatig uitgerekt en extreem achterover en/of voorover gebogen. Whiplash is de naam voor dit ongevalsmechanisme.
Als gevolg van een whiplashongeval kunnen beschadigingen optreden in:
- de halswervelkolom
- overige halsstructuren
- het aangezicht
- de halsruggenmerg en hersenen met hersenstam
KLACHTEN
De klachten die na een whiplashongeval optreden worden het whiplashsyndroom genoemd. De meest voorkomende klachten zijn pijn in de nek, het hoofd, de schouders en de rug. Concentratiestoornissen, vermoeidheid, duizeligheid en vergeetachtigheid komen ook veel voor.
BESTAAT EENWHIPLASH
ja
slachtoffer, de patient
behandelend advocaat
behandelend specialist
behandelend fysiotherapeut
verwijzend huisarts
partner en eventueel de kinderen
nee
bedrijfsartsen
keurende geneesheren
Werkvloerbazen
Verzekeringsmaatschappijen
Advocaten tegenpartij
De mensen om je heen, je ziet immers niet aan de buitenkant
SYMPTONEN
Kennen jullie mensen met de volgende symptomen na een aanrijding of een ander trauma waarbij de regio nek/ hoofd betrokken is?
Ie Groep:
- Concentratiestoornissen bij lang lezen, TV kijken, wazig zien
- Suizen oor of oren
- Smaak veranderingen
- Minder goed of sterk verbeterd reukvermogen
IIe Groep
- Concentratie stoornissen
- Vergeetachtigheid
- Kort of langdurige doelmatige plannen vergeten en of geheugen stoornissen
- Lichaamstemperatuur verhoging
- Verstoord slaap/ waak ritme
- Emotionele dysbalans, agressie of afvlakking van gedrag
- Overmatige vermoeidheid
- Libido verandering
- Hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht en geluid
IIIe Groep
- Beperking van de nek – CWK
- Beperking van de rug – TWK
- Beperking van de schouder – Glenohumeraal
- Beperking met tillen, duwen, reiken, trekken, tillen, lang zitten en staan.
- Beperking van de coordinatie – draaiduizeligheid
IVe Groep
- Problemen op het werk – werkgever, bedrijfsarts
- Problemen thuis – Relatie met partner en kids
- Problemen met keurende instanties
- Primaire, secundaire en tertiaire victimisatie
Ve Groep
- X-foto’s niets te zien
- MRI scan niets te zien
- Orthopedisch en neurologisch onderzoek, gbh
DIAGNOSE
Het primaire letsel van een whiplash is vaak niet zichtbaar te maken. De diagnose ‘whiplash’ berust in belangrijke mate op een anamnese (het verhaal van de patiënt) en lichamelijk onderzoek. Het beeld kan ondersteund worden door aanvullend onderzoek naar specifieke klachten of functionele stoornissen.
Anamnese en lichamelijk onderzoek
De anamnese en een lichamelijk onderzoek zijn de basis voor het stellen van de eerste diagnose. Om een beeld te krijgen van uw situatie zal de arts vragen naar:
- ongevalstoedracht
- bewustzijn direct na het ongeval
- termijn waarop de klachten optraden
- klachtenverloop
- voorgeschiedenis
Aanvullend onderzoek
Een doorverwijzing naar een specialist is op zijn plaats als er sprake is van:
- fracturen of dislocaties
- neurologische of neuropschologische klachten
- direct na het ongeval ontstane heftige pijn
- instabiliteit (standsafwijkingen)
De arts voert ook een lichamelijk onderzoek uit. Het betreft een functie-onderzoek naar de beweeglijkheid van uw nek en een eenvoudig neurologisch onderzoek van hoofd/halsgebied, schouders en armen. U kunt daarbij denken aan het controleren van reflexen, de spierkracht en het gevoel (sensibiliteit) van de huid.
Moeilijk objectiveerbaar letsel
Met (gangbare) beeldvormende technieken zijn kleine letsels vaak moeilijk te zien. Bij langer aanhoudende klachten is het meestal onmogelijk om vast te stellen of waargenomen afwijkingen het gevolg zijn van een whiplashongeval of van normale veroudering van de halswervelkolom (als in een eerder stadium geen beeldvormend onderzoek heeft plaatsgevonden). Ook bestaat er geen whiplashspecifiek biochemisch of electrofysiologisch onderzoek.
Functionele stoornissen soms wel zichtbaar
Functionele stoornissen zijn afwijkingen in de uitvoering van functies van één of meerdere organen, spieren of gewrichten. Enkele veel voorkomende te onderzoeken stoornissen zijn:
- cognitieve en emotionele functies door een neuropsychologisch onderzoek
- oogproblemen (fixatie-disparatie) door onderzoek van een functioneel optometrist
- evenwichtsstoornissen door een otoneurologisch onderzoek van een KNO-arts (keel-neus-oor-arts)
BEHANDELING
Voor het whiplashsyndroom bestaat geen behandeling die volledige genezing biedt. Ook zijn er geen behandelingen waarvan het succes herhaaldelijk wetenschappelijk is bewezen. Wel is bekend dat u de kans op chronische klachten kunt verkleinen door zoveel mogelijk actief te blijven. Daarnaast is er een breed gedragen overeenstemming over de positieve effecten van een multidisciplinaire behandeling. In sommige gevallen kan een klachtgerichte behandeling veel verbetering geven.
Het kan zijn dat de manier waarop u gewend bent bepaalde dagelijkse taken uit te voeren uw klachten verergert. Of dat uw klachten het onmogelijk maken om de taken op de oude vertrouwde manier uit te voeren. Dan is het goed om een andere manier van handelen te bedenken die past bij uw belastbaarheid. Er is meer mogelijk door uw activiteiten anders te verdelen, uw activiteitenniveau rustig op te bouwen, uw spieren te oefenen en niet onnodig te belasten, en slim gebruik te maken van hulpmiddelen.
Zelfmanagement
U kunt zelf actief werken aan verbetering van uw mogelijkheden. In de praktijk blijkt de zelfmanagementmethode hiervoor een geschikte aanpak te zijn. Deze methode helpt u om verantwoord om te gaan met uw beperkingen. Daarmee krijgt u meer regie over uw dagelijkse leven en kunt u uw mogelijkheden tot verbetering benutten. Door het bijhouden van uw activiteiten en klachten in een dagboek of agenda is het vaak makkelijker om zicht te krijgen in wat u aankunt en waar uw grenzen liggen. Inzicht in uw situatie is van belang om toe te werken naar een evenwicht tussen inspanning, ontspanning en rust met een acceptabel klachtenniveau. Daarna kunt u de activiteiten weer uitbreiden.
Actief
Actief blijven is belangrijk, zowel bij acute als chronische klachten. Hiermee verkleint u de kans op langdurige klachten. Bij langdurig bestaande klachten is het vanwege uw welbevinden en gezondheid belangrijk om actief te blijven. Om op een gezonde manier actief te kunnen zijn, is het raadzaam:
te letten op een goede lichaamshouding
uw dagelijkse activiteiten af te stemmen op uw belastbaarheid. Een dagboek kan hierbij helpen
regelmatig oefeningen te doen
tip: lees de brochure ‘actief blijven na een whiplash; wat u zelf kunt doen’
Multidisciplinaire behandeling
Binnen een multidisciplinaire aanpak wordt het letsel en de daaruit voortkomende beperkingen vanuit meerdere invalshoeken vastgesteld en behandeld. Verschillende disciplines werken dan samen, zoals bijvoorbeeld een neuroloog, (neuro)psycholoog, fysiotherapeut, revalidatiearts en ergotherapeut. Er is dan niet alleen aandacht voor fysieke aspecten van het whiplashletsel, maar ook voor cognitieve en psychosociale gevolgen.
Klachtspecifieke behandeling
In de behandeling van de volgende klachten kunnen een rol spelen:
pijn: anesthesioloog of pijnpoli’s
beperkingen van het bewegingsapparaat: fysiotherapeut, (orhto)manueel therapeut
cognitieve en gedragsmatige klachten: neuropsycholoog. Bijvoorbeeld door cognitieve gedragstherapie of neurofeedback
oogproblemen: functioneel optometrist
overgevoeligheid voor geluid: audiologisch centrum
slaapproblemen: centra voor slaap- en waakstoornissen
praktische problemen bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten: ergotherapeut, maatschappelijk werk